Hayat, hukukla iç içedir. Bu sebeple, sıradan bir güne uyandığınızı düşündüğünüzde, her an bir ceza tehdidiyle karşı karşıya kalmış olabilir ya da kendinizi güvendiğiniz kişilerce sürüklendiğiniz bir hukuki ihtilafın içinde bulabilirsiniz. İçinde bulunduğunuz bu hukuki ihtilaf her ne olursa olsun, bir avukattan profesyonel bir hukuki destek almanız şiddetle tavsiye olunur. Peki avukat ile çalışmak zorunlu mudur, avukat seçiminde nelere dikkat etmelisiniz, avukat ile anlaşmanız nasıl olacak? İşte bu yazımızda Avukat Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken 7 Önemli Kriter başlığı ile sizin için tüm bunları açıklığa kavuşturduk.
Hukukumuzda avukatla tarafların kendisini temsil etmesi zorunlu değildir. Ancak davanın türü, görüleceği mahkeme ya da tarafların hukuki statüsü gibi bazı özel durumlarda avukat bulundurulması ve avukatla temsil zorunlu olmaktadır. Avukatla temsil zorunluluğuna örnek olarak; 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 150. maddesinde düzenleme altına alınmış olan alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlardan dolayı yapılan soruşturma ve kovuşturmalarda, şüpheli veya sanığın 18 yaşından küçük çocuk, kendisini savunamayacak derecede malul veya sağır ve dilsiz olması durumunda avukat bulundurulması zorunluluğu gösterilebilir. Yine anonim şirketler ve kooperatiflerin belli durumlarda avukatla kendilerini temsil etme zorunluluğu hukukumuzda mevcuttur.
Özet olarak hukukumuzda avukatla tarafların kendisini temsil etmesi zorunlu değildir ancak hukukun karmaşık ve değişken bir yapıda olması sebebiyle, bir avukattan profesyonel destek alınması, haklarınızın ihlal edilmemesi ve adil yargılanmanın gerçekleşmesi açısından oldukça önemlidir. Avukat seçiminde ise dikkatli olunması gereken hususları şöyle sıralayabiliriz:
1) Baro Kaydı
Öncelikle size çevreniz tarafından tavsiye olunmuş ya da herhangi bir şekilde adını duyduğunuz ve çalışmaya karar verdiğiniz avukatın gerçek bir avukat olduğundan emin olun. Son zamanlarda, kendini avukat olarak tanıtan ve özellikle sosyal medya platformları aracılığıyla insanlarla iletişime geçen sahte avukatlar, mağduriyetlere sebep oluyor. Çalışmaya karar verdiğiniz ya da tarafınıza tavsiye olunan kişinin gerçek bir avukat olup olmadığını, ilgili kişinin kayıtlı olduğu baronun internet sitesinden ya da Türkiye Barolar Birliği’nin levha sorgulama linkinden kontrol edebilirsiniz (https://www.barobirlik.org.tr/AvukatArama). Unutmayın, avukatların baroya kayıt zorunluluğu vardır ve baro levhasına kayıtlı olmayan kişiler sizi mahkeme salonlarında temsil etme hakkına sahip değildir!
2) Uzmanlık Alanı ve Tecrübe
Hukuk fakültesinde lisans eğitimini tamamlamış ve avukatlık staj eğitimini başarıyla tamamlayarak avukatlık yemini eden her avukat meslektaş, kendisine başvuran herkesin, ilgili her hukuki ihtilafında tarafı temsil etme hakkına sahiptir. Özetle, her avukat herkesin her davasına, avukatlık kıdemi önem arz etmeksizin bakabilir.
Uygulamada boşanma avukatı, ceza avukatı, icra avukatı gibi terimler duysak da bunların yasal hiçbir zemini bulunmamaktadır. Zira avukatlıkta, hekimlik mesleğindekine benzer şekilde, ek bir uzmanlık eğitimi yoktur. Ancak avukatlar meslekteki çalışmasına bağlı olarak belli başlı alanlarda ya da davalarda yoğun bir tecrübe edinmiş olabileceği gibi bazı davalara bakmayı tercih etmeyebilir.
Buna ek olarak; lisans eğitiminden sonra yüksek lisans ve doktora eğitimleri gibi lisansüstü eğitimlerle, hukukun belirli alanlarında uzmanlık eğitimlerini başarıyla tamamlayan avukatlar, yine ilgili alanın haricinde iş almamayı tercih edebilir.
Bu sebeplerle, görüşme sağladığınız avukatın davanızla ilgili olarak, ilgili uzmanlık eğitimi ya da tecrübelerini sorup bu hususları teyit ederek çalışma konusundaki kararınızı netleştirebilirsiniz.
3) İletişim ve Güven
Avukat – müvekkil ilişkisi temelde güvene dayanır. Güven ilişkisi sağlanmaksızın kurulan avukat – müvekkil ilişkisi, ilerleyen aşamalarda problemlere sebep olabilir. Güven ilişkisinin kurulması ise, temelde avukatın iletişime açık olmasına bağlıdır. Avukatın iletişime açık olması, 7/24 arayabileceğiniz, sorular sorabileceğiniz ya da çat kapı ofis ziyaretinde bulunabileceğiniz anlamına gelmemektedir. Çünkü bir avukattan hizmet bekleyen çok sayıda müvekkil bulunmakta olup, hizmetin belirli standartta herkese sunulabilmesi için avukatın iş planlamasının gereksiz detaylarla bölünmemesi gerekir. Ancak sağlıklı bir iletişimin tesisi için, avukatın ilk görüşme esnasındaki iletişimini tüm süreçte sürdürebilmesi gerekir. Bu sebeple, avukatın davanızla alakalı ne sıklıkla sizi bilgilendireceğini, dava süresince yaşanan gelişmelerden sizi nasıl bilgilendireceğini ve sizin avukatınızla iletişime hangi kanallardan (arama, sms, mail, ofis görüşmesi) geçebileceğinizi mutlaka sorun.
4) Şeffaflık
Her şeyden önce, görüşme sağladığınız avukatın yeteri kadar şeffaf, açık ve dürüst olduğundan emin olun. Görüşme esnasında avukatın, sizi yeteri kadar bilgilendirmesi önem arz etmekle beraber, görüşme sağladığınız dava veya iş ile alakalı, tüm süreçte yaşanabilecek olumlu-olumsuz ihtimallerden size bahsetmesi gerekir. Anlaşma sağladığınız işin olumlu ya da olumsuz sonuçlanması durumunda yapılması muhtemel işlemler, bu işlemler için ekstra bir ücret talep edilip edilmeyeceği ve ödeme yapacağınız miktarın hangi işleri kapsadığını mutlaka öğrenin. Buna ek olarak, avukatın anlaşma sağlamanız durumunda sizi tüm süreçte yaşanacak gelişmelerden bilgilendirmesi gerektiğinin farkında olarak, bunu açıkça talep edin. Alacağınız cevaplar karşısında kararınızı netleştirmeniz kolaylaşacaktır.
5) Sonuç Garantisi ve Taahhüt
Türkiye Barolar Birliği tarafından yayınlanan Avukatlık Meslek Kurallarının 34. maddesi şu şekildedir: “Avukat, müvekkiline davanın sonucu ile ilgili hukuki görüşünü açıklayabilir. Fakat bunun bir teminat olmadığını özellikle belirtir”. Bu düzenlemeden de anlaşılacağı üzere, görüşme sağladığınız avukat, davanızın sonucu hakkında mevcut delil durumuna göre, bir tahminde bulunarak hukuki görüşünü açıklayabilirse de kesin kanaat bildirir şekilde, davanın kazanılacağı yönünde sonuç garantisi veremez. Ceza davalarında “kesinlikle beraat alırız”, “%90 beraat edersiniz” diyen, hukuk davalarında ise “davanızı %100 kazanırız” şeklinde sizi etkilemeye çalışan avukatlardan uzak durun. Çünkü, gerçek bir avukat yalnızca emeği, bilgi birikimi ve gayreti ile elinden geleni yapabileceğini taahhüt edebilir; ancak davanın sonucunu etkileyebilecek birçok etken söz konusu olduğundan iş sonucunu garanti edemez. Unutmayın, gerçek bir avukat sonucu değil yalnızca süreci garanti edebilir..!
6) Avukatlık Ücreti
Türkiye Barolar Birliği tarafından her yıl, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi (AAÜT) Resmî Gazete’de yayınlanır. AAÜT’de belirlenen ücretler asgari yani minimum ücretler olup her hukuk bürosu ve avukat kendi fiyat politikası gereği bu ücretlerin üzerinde bir avukatlık ücreti belirleyebilir; ancak AAÜT’de belirlenen ücretlerin altında iş alamaz. Hukuk büroları ve avukatlar tarafından fiyat politikaları gereği, AAÜT üzerinde belirlenen fiyatları etkileyen birçok etmen bulunmaktadır. Bunlara örnek olarak; avukatın bilgi, birikim ve tecrübesi, ofisin bulunduğu konum ve lokasyon, çalışan sayısı, avukatın bulunduğu şehir, şehirde oluşmuş reel piyasa fiyatları, dosyanın nitelik ve ağırlığı sebebiyle avukat tarafından harcanacak mesai ve çalışma gibi etmenler gösterilebilir. Örneğin; AAÜT’de 2025 yılı için 48.000,00 TL olarak belirlenmiş olan Ağır Ceza Mahkemeleri ücreti için, uyuşturucu madde ticareti suçlaması için verilecek fiyat teklifi ile kasten öldürme suçlaması için verilecek fiyat teklifi bir değildir. Söz konusu dosya için, Niğde ilinde avukat tarafından AAÜT üzerinde verilecek fiyat teklifi ile İstanbul ilinde verilecek fiyat teklifi arasında da farklılık olması mümkündür.
Öte yandan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin altında fiyat teklifi sunan ya da yalnızca karşı vekalet ücretine davaya bakacağını iddia eden avukatlarla çalışmanız tavsiye edilmez. Çünkü; meslek etiği ve vakarını bilmeyen bir avukatla çalışmak lehe olmayacağı gibi, farklı ödemeler adı altında ek ödemeler yapmak durumunda kalabilirsiniz.
7) Masraf Ödemeleri
Avukatlık ücreti, avukata harcadığı emek ve mesaisi için ödenen ücrettir. Avukata ödenen bu ücretin haricinde, müvekkil tarafından, yargılama giderlerinin (peşin/nispi harç, gider avansı, başvurma harcı, bilirkişi ve keşif masrafları vb.) de ödenmesi gerekir. Yargılama giderleri avukata peşin olarak (avans şeklinde) ödenebileceği gibi, harcama sonrası avukatın ilk isteminde avukata da ödenebilir. Bu husus tamamen avukat – müvekkil ilişkisindeki karşılıklı anlaşmaya bağlıdır.
Avukatlık Kanunu’nun 173. maddesinde bu husus “Avukata tevdi edilen işin yapılması veya yapıldıktan sonra sonucunun alınması için gerekli bütün vergi, resim, harç ve giderler iş sahibinin sorumluluğu altında olup, avukat tarafından ilk istekte avukata veya gerektiği yere ödenir. Bu harcamaların avukat tarafından yapılabilmesi için, yeteri kadar avansın iş sahibi tarafından verilmiş olması gerekir. Avukatın iş için yapacağı yolculuk masrafları ve bulunduğu yerden ayrılma tazminatı, anlaşma gereğince iş sahibi tarafından ayrıca ödenir. Bu giderler peşin olarak ödenmedikçe avukat yolculuğa zorlanamaz. Bu hükmün aksine sözleşme yapılabilir.” şeklinde düzenlenmiştir. Öte yandan, Türkiye Barolar Birliği tarafından yayınlanan Avukatlık Meslek Kurallarının 42. maddesi şu şekildedir: “Avukat, işle ilgili giderleri karşılamak üzere, avans isteyebilir. Avansın işin gereğini çok aşmamasına, avanstan yapılan harcamaların müvekkile zaman zaman bildirilmesine ve işin sonunda avanstan kalan paranın müvekkile geri verilmesine dikkat edilir”.
Bu düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere, yargılama giderleri iş sahibine ait olup emaneten avukata ya da direkt ilgili merciye ödenmesi gerekir. Maalesef uygulamada, potansiyel müvekkillerden olması gerekenden daha yüksek masraflar talep edildiği ya da kalan ve/veya iade edilen masraf ödemelerinin müvekkile iade edilmediği de bilinen bir gerçektir. Bu sebeple, ilk görüşmede avukata, ödenen masraf avansının nerelere ne suretle harcandığını talep edeceğinizi açıkça belirtin ve dava sonunda masraf ödemeleriyle alakalı hesap dökümünü mutlaka talep edin. Bu hususu kabul etmeyen avukatla çalışmama özgürlüğüne sahipsiniz. Söz konusu masraf ödemelerinin davanızda ne miktarlarda ödendiğini bireysel olarak UYAP Vatandaş Portal (https://vatandas.uyap.gov.tr/main/vatandas/giris.jsp) üzerinden de kontrol edebilirsiniz.
BONUS BİLGİ: Tüm bu kriterlere dikkat ederek, avukat tercihinizi yaptıktan sonra, vekalet verdiğiniz avukatınızla mutlaka 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’na uygun, yazılı bir Avukatlık Sözleşmesi yapın. Avukatınızdan yaptığınız görüşmeyi bir tutanakla yazıya dökmesini talep edin ve imzalamadan önce mutlaka okuyun.
Bu yazı Av. Samet ALTUNTAŞ tarafından kaleme alınmıştır.
